Η οικογένεια είναι το πρώτο περιβάλλον όπου μαθαίνουμε πολλά από τη συμπεριφορά μας, τις αξίες και τις πεποιθήσεις μας. Το μοτίβο συμπεριφοράς που αναπτύσσουμε στην οικογένεια μας μπορεί να έχει βαθιές επιδράσεις στη ζωή μας και τις σχέσεις μας με τους άλλους. Στη συστημική θεωρία, εξετάζουμε τον τρόπο με τον οποίο η συμπεριφορά ενός μέλους της οικογένειας επηρεάζει το σύνολο της οικογένειας και πώς αυτό επηρεάζει τις μελλοντικές γενιές.
Η συστημική θεωρία βλέπει την οικογένεια ως ένα σύστημα όπου όλα τα μέλη επηρεάζονται από τη συμπεριφορά και τις αλληλεπιδράσεις των άλλων μελών. Αυτό σημαίνει ότι, όταν ένα μέλος της οικογένειας αναπτύσσει ένα αρνητικό μοτίβο συμπεριφοράς, αυτό μπορεί να επηρεάσει το σύνολο της οικογένειας και τις μελλοντικές γενιές.
Τα αρνητικά μοτίβα συμπεριφοράς μπορεί να προκύψουν από διάφορες πηγές, όπως η παιδική κακοποίηση, η έλλειψη επαρκούς αγάπης και προσοχής, η επικρατούσα αρνητική ατμόσφαιρα στο σπίτι, και άλλες παρόμοιες καταστάσεις. Αυτά τα μοτίβα συμπεριφοράς μπορούν να είναι επιβλαβή για την ψυχική και σωματική υγεία των ατόμων και να επηρεάσουν τις μελλοντικές σχέσεις τους.
Το μοτίβο συμπεριφοράς που αναπτύσσουμε στην οικογένεια μας μπορεί να μεταφερθεί στις μελλοντικές γενιές μέσω του φαινομένου που ονομάζουμε «μετάδοση γενικών παραδόσεων». Αυτό σημαίνει ότι τα αρνητικά μοτίβα συμπεριφοράς μπορεί να περάσουν από γενιά σε γενιά, εκτός αν δράσουμε ενεργά για να τα διακόψουμε.
Η συστημική θεωρία μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε και να αλλάξουμε αυτά τα αρνητικά μοτίβα συμπεριφοράς στην οικογένεια. Κάποιες στρατηγικές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε περιλαμβάνουν:
- Συνειδητοποίηση: Το πρώτο βήμα προς την αλλαγή είναι η συνειδητοποίηση των αρνητικών μοτίβων συμπεριφοράς που υπάρχουν στην οικογένεια. Ο καθένας πρέπει να αναγνωρίσει τα δικά του συναισθήματα και συμπεριφορές και να τα αναλύσει.
- Θεραπεία: Η θεραπεία, είτε μέσω της ατομικής θεραπείας είτε της οικογενειακής θεραπείας, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ψυχολογικών προβλημάτων που σχετίζονται με τα αρνητικά μοτίβα συμπεριφοράς.
- Εκπαίδευση: Εκπαίδευση για υγιείς σχέσεις και για τον τρόπο διαχείρισης των συναισθημάτων μπορεί να βοηθήσει τα μέλη της οικογένειας να αναπτύξουν υγιή μοτίβα συμπεριφοράς.
- Υποστήριξη: Η υποστήριξη από εξωτερικούς παράγοντες, όπως είναι οι φίλοι, οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, είναι σημαντική για την αλλαγή των αρνητικών μοτίβων.
Σπάζοντας τα αρνητικά μοτίβα συμπεριφοράς στην οικογένεια, δημιουργούμε ένα περιβάλλον όπου τα μέλη μπορούν να αναπτύξουν υγιείς σχέσεις και να μεταφέρουν θετικά μοντέλα συμπεριφοράς στις μελλοντικές γενιές. Αυτό είναι το κλειδί για μια υγιεινή οικογενειακή ζωή και για τον ενισχυμένο δεσμό μεταξύ γονέων και παιδιών.
Συνοψίζοντας, η συστημική θεωρία μας επισημαίνει τη σημασία της αντιμετώπισης των αρνητικών μοτίβων συμπεριφοράς στην οικογένεια για τη δημιουργία υγιών σχέσεων και την αποτροπή της μετάδοσής τους στις μελλοντικές γενιές. Με την υποστήριξη, την εκπαίδευση και τη θεραπεία, μπορούμε να κάνουμε την οικογένειά μας έναν χώρο όπου το αγάπη, η συμπόνια και η υγιής συμπεριφορά επικρατούν. Αυτή η αλλαγή μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις όχι μόνο στη ζωή μας αλλά και στις μελλοντικές γενιές που θα ανατρέφουμε.
Μαρία Λεωνίδου, Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια.
Anakoufisis- Psychotherapy & Counseling 