Δύσκολες, βαριές και ασήκωτες οι ενοχές. Να μπορούσες να τις πετάξεις να μην τις κουβαλάς. Νιώθεις ότι φταις για κάτι που για κάποιο λόγο δεν μπορείς να εξηγήσεις. Φταις για τον τρόπο που νιώθουν οι άλλοι, φταις για τον τρόπο που συμπεριφέρονται οι άλλοι, φταις για αυτά που συμβαίνουν στους άλλους…εσύ ευθύνεσαι για όλα.
Οι γονείς σου ήταν το ίδιο αγχώδεις. Μεγάλωσες με πολλά πρέπει, με πολλές απαγορεύσεις χωρίς να καταλαβαίνεις που πραγματικά ήταν ο κίνδυνος. Δεν μπορούσες να τα ερμηνεύσεις, δεν υπήρχε λογική στην απόρριψη, στην ψυχρότητα και καμιά φορά την εχθρότητα των γονιών σου. Έπρεπε λοιπόν να γίνεις το καλό και τέλειο παιδί για να νιώσεις ασφαλής. Σκεφτόσουν…αν είμαι καλό και υπάκουο παιδί, θα είμαι ασφαλής, θα με δέχονται, θα με αγαπάνε…άρα δεν θα τους απογοητεύω συχνά, δεν θα απογοητεύομαι ούτε εγώ …αρά θα είμαι αρκετά καλός. Το γενίκευσες και άρχισε η καταναγκαστική σου προσπάθεια να γίνεις τέλειος και υπάκουος. Έτσι λοιπόν χτίστηκαν οι ενοχές σου που κουβαλάς σήμερα και στην ενήλικη σου ζωή με ένα τρόπο παράλογο. Νιώθεις ότι φταις και για τα μικρά και για τα μεγάλα, φταις βασικά για τα πάντα. Αναγκαστικά έπρεπε να βάλεις εσωτερικούς κανόνες για να έχεις συνοχή με τους ανθρώπους γύρω σου. Κανείς όμως δεν σου έχει πει ότι όλο αυτό δεν έχει να κάνει με την δική σου συμπεριφορά.
Σήμερα ως ενήλικας οι ενοχές κατακλύζουν την ζωή σου, διακατέχεσαι από ένα αίσθημα ανεπάρκειας. Ότι κάνεις δεν είναι αρκετό… αναλαμβάνεις την ευθύνη της ζωής των άλλων, προσπαθείς πολύ να μην στεναχωρήσεις τους άλλους. Οι ενοχές σου δηλαδή, ορίζουν την ζωή και τις σχέσεις σου. Δυσκολεύεσαι πάρα πολύ να πεις όχι, δυσκολεύεσαι να πεις τι σου αρέσει και τι όχι, τι θέλεις και τι δεν θέλεις. Όλη σου η ζωή ένας άνισος αγώνας να είσαι ευτυχισμένος, συνεπής καλός και να μην προκαλείς στους άλλους δυσάρεστα συναισθήματα. Στέκεσαι στο πως να είσαι τέλειος για να μην στεναχωρήσεις τους άλλους, για να τους αποδέχονται οι άλλοι να τους αγαπούν και να νιώθουν ασφάλεια μαζί τους.
Νιώθεις αγωνία αφού πρέπει να διασφαλίσεις ότι θα είσαι πάρα πολύ καλός, άρα θα πονέσεις λιγότερο άρα θα ανακουφιστείς από τις ενοχές σου. Η ανακούφιση όμως που περιμένεις δεν έρχεται ποτέ. Νιώθεις μια απέραντη θλίψη, νιώθεις κενό, ότι δεν ικανοποιήσαι μέσα σου, κουβαλώντας το βάρος ότι, ότι και να κάνεις δεν είναι αρκετό.
Σήμερα καταλαβαίνεις ότι κάτι έχει ξεφύγει και ζητάς βοήθεια. Καταλαβαίνεις πλέον ότι η ζωή σου ορίστηκε περισσότερο από τις ενοχές παρά από την επιλογή και την ευθύνη ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν. Ευθύνη με την έννοια ότι έχεις την δύναμη, και την επιλογή, ότι δεν είσαι υποχρεωμένος να ικανοποιάς τις προσδοκίες των άλλων , δεν είναι αυτή η δουλειά σου, αλλά η δουλεία σου είναι να εισαι δίπλα στον άλλο με τον τρόπο που μπορείς να είσαι.
Αυτό μπορεί να γίνει εφικτό με συστηματική εκπαίδευση. Θα πρέπει πρώτα να αποενοχοποιηθείς, να αντιληφθείς αυτές τις παράλογες ενοχές, και να σκεφτείς…. το θέλεις αυτό, αν δεν ένιωθες ενοχές θα το έκανες ή θα έκανες κάτι διαφορετικό;.
Η ευθύνη και η επιλογή δική σου…
Μαρία Λεωνίδου, Ψυχολόγος – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια , για παιδιά, εφήβους ζευγάρια και οικογένεια.
Anakoufisis- Psychotherapy & Counseling 