Θυμάστε την τιμωρία στο σχολείο με γυρισμένο το κεφάλι στον τοίχο; Προς το τέλος της δεκαετίας του 20ου αιώνα ο νέος τρόπος άσκησης της σχολικής πειθαρχίας βασιζόταν στην «πνευματική πειθαρχία». Ο «πελαργός» (Λέφας, 1942:155) ήταν μία τιμωρία στην οποία ο μαθητής στεκόταν στραμμένος προς τον τοίχο για αρκετή ώρα και με το ένα πόδι χωρίς να πατάει κάτω. «Καταδικάζεται να σταθή επί του βάθρου όρθιος και με το πρόσωπον εστραμμένον προς τον τοίχο, ο δυσπειθής μαθητής» ( Κοκκώνης, 1864:97)
Τις τελευταίες ημέρες λόγω του covid-19 έχουμε όλοι κληθεί, είτε νοσούμε είτε όχι να παραμείνουμε στα σπίτια μας σε απομόνωση για να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας αλλά και τους οικείους μας και να σταματήσουμε την εξάπλωση ή μετάδοση του ιού. Έχουμε λάβει ξεκάθαρες οδηγίες να μένουμε σπίτι μας αλλά και στο σπίτι ρητές οδηγίες πως να συμπεριφερόμαστε σε θέματα υγιεινής. Βρεθήκαμε όλοι λοιπόν σε απομόνωση ή σε μία απόσταση μεταξύ μας και καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε την νέα κατάσταση πραγμάτων.
Η απομόνωση μπορεί να δημιουργήσει συναισθήματα όπως άγχος, κατάθλιψη, μοναξιά, στρες, βαρεμάρα, εγκατάλειψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολίες στον ύπνο θυμό και ίσως αίσθημα έλλειψης ελέγχου της κατάστασης. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε φόβο για την δική μας υγεία και την υγεία των οικείων μας, σε διαταραχή στην διατροφή μας, ή και αύξηση στην κατάχρηση ουσιών όπως αλκοόλ, τσιγάρα και άλλα.
Κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά σε συνθήκες απομόνωσης και ως επακόλουθο παρατηρούνται διαφορετικές συμπεριφορές κυρίως στα παιδιά και στους εφήβους όπως αντιδραστική συμπεριφορά , κλάματα, έλλειψη όρεξης για δραστηριότητες που προηγουμένως προκαλούσαν ευχαρίστηση, χαμηλή σχολική απόδοση, ανεξήγητο πονοκέφαλο ή άλλος πόνος στο σώμα ή και επαναφορά της νυκτερινής ενούρησης που ίσως να είχε ξεπεραστεί.
Μερικές καλές πρακτικές για άτομα σε περιορισμό λόγω του COVID-19:
Ειδήσεις σχετικά με τον COVID-19. Όταν είμαστε σπίτι απομονωμένοι ο μόνος τρόπος για να ενημερωθούμε είναι τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και το διαδίκτυο. Αν όμως η ροή ειδήσεων και ιδιαίτερα ειδήσεις με αρνητικό περιεχόμενο ,όπως νέα κρούσματα, θάνατοι και πιθανά νέα μέτρα περιορισμού είναι έντονη και συνεχής τότε πιθανόν να προκαλέσει άγχος, φόβο και πιθανόν καταναγκασμούς στον να ακούμε ειδήσεις με έμμονο τρόπο και συνέχεια. Θα ήταν καλά να ενημερωνόμαστε αξιόπιστα με ένα-δυο μέσα σε τακτά χρονικά διαστήματα μέσα στην μέρα για τις εξελίξεις της πανδημίας.
Τα Κοινωνικά δίκτυα εκτός από το να παρέχουν πληροφόρηση μας βοηθούν να είμαστε σε επαφή με άλλους ανθρώπους και να μοιραζόμαστε στιγμές από την καθημερινότητα μας, τις αγωνίες μας και τους προβληματισμούς μας. Έχουμε έτσι την αίσθηση της αλληλοϋποστήριξης και συντροφικότητας. Επίσης το χιουμοριστικό περιεχόμενο των ΜΚΔ βοηθά σημαντικά στην μείωση του στρες. Αν τα χρησιμοποιήσουμε επιλεκτικά και σωστά θα μας προσφέρουν στήριξη και όχι σύγχυση.
Διατηρούμε τις κοινωνικές μας επαφές κάνοντας βίντεο κλήσεις μέσω κινητού, ταμπλέτας ή υπολογιστή. Η εικόνα του άλλου στην άλλη άκρη ενισχύει το αίσθημα της σύνδεσης. Όπου αυτό δεν είναι εφικτό κάνουμε τηλεφωνικές κλήσεις και στέλνουμε γραπτά μηνύματα.
Η διατροφή είναι ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την ψυχική μας υγεία. Η κατανάλωση έτοιμων φαγητών (Delivery), μεγάλης ποσότητας ζάχαρης, καφεΐνης και φαγητών με υψηλό αριθμό θερμίδων δεν βοηθούν στην ψυχική μας υγεία. Αντίθετα η άσκηση βοηθά στην μείωση του στρες και δημιουργεί ένα αίσθημα ευεξίας. Μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο διάφορες ασκήσεις για περιορισμένο χώρο. Επίσης ένα σταθερό ωράριο ύπνου ανεξαρτήτου δραστηριοτήτων συμβάλλει στην καλή ψυχική και σωματική λειτουργία.
Αποφεύγουμε αλκοόλ και άλλες ουσίες οι οποίες στην αρχή μειώνουν το άγχος, μακροχρόνια όμως λειτουργούν αρνητικά και αυξάνουν τα καταθλιπτικά συναισθήματα. Η λήψη αλκοόλ και ουσιών μπορεί να ωθήσουν το άτομο να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά που σε συνθήκες περιορισμού μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες.
Οργανώστε τον χρόνο σας και την ημέρα σας με δραστηριότητες που προσφέρουν ευχαρίστηση όπως η ανάγνωση ενός βιβλίου, η παρακολούθηση μιας ταινίας, ζωγραφική, γράφοντας ημερολόγιο ακόμα και ένα ζεστό μπάνιο. Η εργασία από το σπίτι για όσους είναι εφικτό είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού βοηθά το μυαλό να συγκεντρώθει και βοηθά στην απομάκρυνση αρνητικών σκέψεων για την αβεβαιότητα του μέλλοντος. Σε περιόδους κρίσης η ρουτίνα δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας και τάξης.
Αποδεχόμαστε τις δυσκολία και δυσφορία που δημιουργεί η απομόνωση. Σε περίπτωση που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε το άγχος μας ή τις κρίσεις πανικού ζητάμε βοήθεια από κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας και να λάβουμε ψυχολογική στήριξη εξ αποστάσεως.
Η τέλεση, λατρευτικών καθηκόντων και η ιδιαίτερα η προσευχή για τα άτομα που είναι Θρησκευόμενα βοηθά σε περιόδους κρίσεως αφού ενισχύει το αίσθημα της σύνδεσης, της επικοινωνίας και της παροχής βοήθειας και στήριξής.
Κάνουμε ασκήσεις χαλάρωσης ή αυτοεπίγνωσης τις οποίες μπορούμε να βρούμε στο διαδίκτυο (mindfulness) και μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση του στρες.
Μένουμε σπίτι λοιπόν αλλά μένουμε ταυτόχρονα και μαζί.
Καλή δύναμη και καλή συνέχεια.
Μαρία Λεωνίδου Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Οικογενειακή Σύμβουλος, Συμβ. ζευγαριών, Συμβουλευτική Παιδιών και Εφήβων.
Anakoufisis- Psychotherapy & Counseling 